Արամ Խաչատրյան – Կիլիկիայի Հայոց կաթողիկոսության խնդիրը 1894-1902թթ.: – Համիդյան ժամանակաշրջանում Կիլիկյո կաթողիկոսության նկատմամբ օսմանյան ղեկավարությունը իրականացնում էր կաթողիկոսության աստիճանական լուճարման քաղաքականություն, որը առավել արտահայտիչ դարձավ 1890 ականներին: 1895-1902թթ կաթողիկոսությունը չուներ օրինական ընտրված հոգևոր առաջնորդ, որի հիմնական պատճառը թուրքական իշխանությունների կողմից հարուցած խոչընդոտներն էին: Այս հարցի շուրջ մտահոգված էին Մաղաքիա Արքեպիսկոպոս Օրմանյանը և Ամենայն Հայոց կաթողիկոս Մկրտիչ Խրիմյանը: Վերջիններս գաղտնի նամակագրական կապով քննարկել են այս հարցը և ի վերջո լուծել այն: Այս նամակագրական կապի մասին մինչ օրս քիչ տեղեկություններ են հայտնի, և ուսումնասիրելով այն՝ հանգում ենք եզրակացության, որ կաթողիկոսի ընտրության համար հիմնական խոչընդոտը հանդիսացել են օսմանյան ղեկավար շրջանները:
Арам Хачатрян – Проблема армянского патриархата Киликии в 1894-1902гг. – В эпоху Гамида по отношению к армянской патриархии в Киликии велась так называемая политика постепенной ликвидации, это наиболее ясно проявилось в 1890-ых годах.В 1895-1902 гг. патриархия не имела законно избранного духовного правителя, причиной этому являлись те трудности, которые создавало турецкое правительство. По поводу этого вопроса были обеспокоены архиепископ Магакии Орманян и патриарх Всех Армян МкртычХримян.Они с помощью потайной письменной связи между собой смогли решить этот вопрос. Об этой связи до сих пор много неизвестного, и, изучив все обстоятельства, мы приходим к выводу, что основной трудностью по избранию армянского патриарха в Киликии являлось турецкое правительство.
Aram Khachatryan – The problem of armenian patriarchate of Kilikia in 1894-1902. – During Hamidian government the Osmanian leaders realized the policy of gradually demolishing the Cilician partriarchate, which became especially obvious during 1890s. From 1895 – 1902 the patriarchate didn’t have a legally elected primate. The main reason were the obstacles created by the Turkish government. People, deeply interested and troubled about this problem, were the bishop Ormanyan and the patriarch of all Armenians Mkrtich Khrimyan. They had discussed the question secretly by letter-writing and finally solved the problem. Today little information is known about that letter-writing and having studied it, we come to the conclusion that the main opposite power against the elections of the patriarch were Osmanian rulers.
