Սաթենիկ Ավոյան – Պայքար վրացական եկեղեցու ինքնավարության վերականգնման համար (1906-1907թթ.) : – Ռուսաստանում առաջին բուրժուա-դեմոկրատական հեղափոխությունը (1905-1907) իր խոր հետքը թողեց նաև վրաց հոգևորականության եկեղեցական ինքնագիտակցության վրա: Վրաց հոգևոր գործիչների մեջ հասունացավ իրենց եկեղեցու ինքնավարության վերականգման անհրաժեշտության պահանջը, որոնք սկսեցին բացահայտորեն հակադրվել Վրացական Էկզարխաթին:
Վրացական եկեղեցու ինքնավարության վերականգման հարցը քննարկվեց <<Նախախորհրդարանի Աշխատանքների>> նիստերում, որի ընթացքում էլ ուժեղացան ուղղափառ վրացիների եկեղեցական ինքնավարության ձգտումները: Սակայն, այս նիստերում, որի հետ սկզբնական շրջանում վրաց հոգևորականությունը մեծ հույսեր էր կապում, վրացական եկեղեցու հարցը քննարկվում էր զուտ տեսականորեն: Վրաց հոգևորականությունը ամեն կերպ` պատմական անցյալի հիմնավորումներով, իրավական, բարոյական տեսանկյունից փորձում էր ապացուցել, որ <<ինքնավարական շարժումը>> զուտ հեղափոխական է, քաղաքական, անջատողական, որը միավորել էր եկեղեցական կարիերիստներին և հեղափոխական-դեմոկրատներին, որոնք երազում էին Վրաստանի անկախության մասին:
Նախախորհրդարանի Աշխատանքները վրացական կողմի համար դրական որևէ արդյունք չտվեցին, և հենց որ հեղափոխությունը կայսրությունում մարեց (1907 հունիս) թուլացավ նաև հարցի հրատապությունը: Շատերը կարծիք հայտնեցին, որ վրացիների ինքնավարությունը կվնասի քաղաքական միասնությանը և հակասում է Ռուսաստանի պետական շահերին: Վրացական եկեղեցական հարցը այդպես էլ լուծում չստացավ:
Сатеник Авоян – Борьба за восстановление автокефалии грузинской церкви (1906 – 1907 гг.). – Первая буржуазно-демократическая революция в России (1905-1907) оставила свой глубокий след на церковном самосознании грузинского духовенства. Внутри грузинских духовних деятелей возникло требование о восстановление автокефалии своей церкви, которые начали открыто противопоставлять Грузинскому Экзархату.
Вопрос о восстановлении автокефалии грузинской церкви обсуждался на сьездах Предсоборнго Присутствия (1906-1907), в ходе которого и были усилены автокефальные устремления духовенства православной Грузии. С началом этих заседаний грузинское духовенство связывало большие надежды, но вопрос автокефалии обсуждался лишь теоретически. Грузнское духовенство, используя разные обоснования – историческое прошлое, юридически, нравственные пыталось доказать, что восстановление грузинской церковной автокефалии это право грузинского народа, а русская сторона находила, что автокефальное движение лишь революционная, сепаратическая тенденция, которая обьединила церковных карьеристов и революционных –демократов, которые мечтали о независимости Грузии.
Предсоборное Присуствие не дало ничего положительного для грузинской стороны и как только в Империи угасла революция (июнь 1907 г.) ослабла жгучесть вопроса. Многие представители русского православия и политики считали, что автокефалия Грузии повредит политическому единству и противоречит интересам Российского государства. Грузинский церковный вопрос так и не получил решения.
Satenik Avoyan – Struggle for the autonomy restoration of Georgian Church (1906 – 1907). – The first bourgeois democratic revolution which began in 1905 in Tsarist Russia also left a deep imprint upon the Georgian peoples’ religious consciousness. Among the religious leaders matured the necessary requirement to restore the autonomy of their church, which obviously opposed to Georgian ekzarkhat. The restoration of the autonomy of Georgian Church was discussed during <the pre-parliamentary works> sessions created by the Holy Synod, during which the Orthodox Georgians’ religious aspirations for autonomy intensified. But it is important to note, that during this sessions through which Georgian Church was initially pinned hopes, the issue of the Georgian Church was discussed only hypothetically. The Georgian Church tried to prove in any way with the justifications of historical past, the legal and moral point of view, that the restoration of the autonomy of Georgian Church is the Georgian peoples’ right, but Russia tried to prove that “the autonomous movement is only revolutionary, political, secessionist which combined the religious careers and revolutionary-democrats, that dreamed about the independence of Georgia. Nevertheless, pre-parliamentary works didn’t give any positive result for Georgians and as soon as the revolution faded in Empire (June 1907), also weakened the publication of the issue. Many people expressed the opinion that Georgian autonomy will spoil the political unity and it contradicts Russina’s state interests. The Georgian religious issue wasn’t resolved.
