2014թ. մարտի 6-ին ԵՊՀ գիտական խորհրդի նիստերի դահլիճում տեղի ունեցավ «ATHENA»-«Աջակցություն բարձրագույն ուսումնական հաստատությունների կայունությանն ու ինքնավարությանը» ծրագրի հայաստանյան աշխատաժողովը, որին մասնաճյուղից մասնակցեցին տնօրեն Ս.Առաքելյանը, տնօրենի խորհրդական Ա.Մակարյանը, Մասնագիտական կրթության որակի ապահովման բաժնի վարիչ Ա.Մարգարյանը, Հումանիտար գիտությունների ֆակուլտետի դեկան Վ.Ալեքսանյանը, Ընդհանուր տնտեսագիտության ամբիոնի վարիչ Հ.Մարզպանյանը:
Ներկաներին ողջունեց ԵՊՀ ռեկտոր Արամ Սիմոնյանը և շնորհակալություն հայտնեց հյուրերին փորձի փոխանակման և Մայր բուհի հետ համագործակցության սերտ կապեր հաստատելու համար. «ԵՊՀ-ի և գործընկերների անունից պետք է նշեմ, որ հայաստանյան կրթական համակարգում կարևորվում է բուհերի ֆինանսական կայունության և ինքնավարության գործընթացը: ՀՀ բարձրագույն կրթական համակարգում այս տարիների ընթացքում շատ բան է փոխվել. մենք շատ խնդիրներ ենք հաղթահարել, բարդ, հետաքրքիր, բայց և միաժամանակ կորուստներով ու ձեռբերումներով լի ճանապարհ ենք անցել: Այսօր արդեն այդ ձեռքբերումներն ամրապնդելու ուղղությամբ լուրջ աշխատանքներ պետք է իրականացնենք»:
ՀՀ կրթության և գիտության նախարարի տեղակալ Կարինե Հարությունյանը նույնպես կարևորեց միջոցառումը և նշեց, որ աշխատաժողովը թույլ կտա համալսարանական ինքնավարության և ֆինանսական կայունության նոր համակարգը Հայաստանում ճիշտ նախագծել ու արդյունավետ դարձնել:
«Ցավոք, մեր երկրում պետական ֆինանսավորումը կրթական, ինչպես նաև այլ բնագավառերնում մեծ թիվ չի կազմում, և հաշվի առնելով Հայաստանի սոցիալ-տնտեսական ներկայիս վիճակը՝ անիրատեսական է մոտ ապագայում սպասել այդ ցուցանիշների էական բարձրացմանը: Ուստի շատ կարևոր է այլընտրանքային տարբերակներ գտնել բուհերի ֆինանսական կայունության և ինքնավարության կայացմանը նպաստելու համար»,- ասաց Կարինե Հարությունյանը:
Ինքնավարությունն ու ֆինանսական կայունությունն անհրաժեշտ նախապայմաններ են համալսարանների առաքելությունը հավուր պատշաճի իրականացնելու հարցում, ուստի բուհական կառավարման և ֆինանսավորման ոլորտներում բարեփոխումները բարձրագույն կրթական համակարգի արդիականացման կարևոր բաղադրիչներ են:
Եվրոպական համալսարանների ասոցիացիան, որը հանդիսանում է նախագծի ընդհանուր համակարգողը, ընդգրկուն գործունեություն է ծավալում բուհական ինքնավարության և ֆինանսավորման բնագավառներում՝ եվրոպական տարածաշրջանի բուհերի՝ նշված ոլորտներում առկա իրավիճակը բնութագրող տվյալների հավաքագրմամբ, վերլուծմամբ և հաջողված մոդելների նախանշմամբ: «ATHENA» նախագիծը նշված գործունեության բաղկացուցիչ մասն է՝ միտված Հայաստանում, Մոլդովայում և Ուկրաինայում բարձրագույն կրթական համակարգերի բարեփոխմանը, զարգացմանն ու արդիականացմանը: Նախագծի նպատակն է եվրոպական առաջատար փորձի ներկայացմամբ աջակցել նշված ոլորտի բարեփոխման համակարգային քաղաքականության մշակմանը և ինստիտուցիոնալ կարողությունների զարգացմանը:
«ATHENA» հայաստանյան աշխատաժողովը հնարավորություն է ընձեռում մեկտեղելու բարձրագույն կրթության ոլորտի հայաստանյան շահառուներին (մասնավորապես բուհերի և ոլորտով զբաղվող պետական մարմինների ներկայացուցիչներին) և քննարկելու հանրապետությունում համալսարանական ինքնավարությանն ու ֆինանսավորմանն առնչվող խնդիրները:
Հաշվի առնելով Հայաստանում բուհական ինքնավարության ու ֆինանսավորման ներկա վիճակը՝ աշխատաժողովը նպատակ ունի նաև շահառուների միջև երկխոսության միջոցով ձևակերպել կառավարման, ինքնավարության և ֆինանսավորման բարեփոխումների հնարավոր ուղենիշները:
«ATHENA» ծրագիրն իրականացվում է «TEMPUS»-ի ֆինանսավորմամբ, Եվրոպական համալսարանների ընկերակցության (EUA-European Universties Association) ընդհանուր համակարգմամբ և Հայաստանի, Մոլդովայի, Ուկրաինայի բուհերի մասնակցությամբ:
Եվրոպական համալսարանների ընկերակցության (EUA) կառավարման, ֆինանսավորման և հանրային քաղաքականության բաժնի վարիչ Թոմաս Էսթերմանն իր խոսքում նախ կարևորեց «TEMPUS» ծրագրի դերը Հայաստանի կրթական համակարգում բարեփոխումներ իրականացնելու գործում, որից հետո ներկայացրեց EUA-ի կողմից իրականացվող գործունեությունը՝ ուղղված եվրոպական բուհերին ինքնավարության և ֆինանսավորման հարցերում աջակցությանը:
«Նմանաբնույթ միջոցառումների միջոցով փորձում ենք զարգացնել դասավանդման և հետազոտական աշխատանքների ուղղությունները, որպեսզի համալսարանները կարողանան լավագույնս իրականացնել իրենց դերը հենց այս ճյուղերում: Կարևոր է ուսումնասիրել և նախանշել նաև այն ճանապարհներն ու մեթոդները, որոնց միջոցով բուհերը կկարողանան իրականացնել իրենց առաքելությունը»,- նշեց Թոմաս Էսթերմանը և հավելեց՝ քանի որ «ATHENA» ծրագիրը նախատեսված է 2012-2015 թթ. համար, ուստի պետք է անել հնարավորինը տվյալ ժամանակահատվածում հեռանկարային ծրագրեր ունենալու և ցանկալի արդյունքներ գրանցելու համար:
Աշխատաժողովի մասնակից միջազգային փորձագետները հայաստանյան մասնակիցների հետ քննարկեցին բարձրագույն կրթության արդիականացման ճանապարհին առկա մարտահրավերները և հնարավորությունները: Նրանք ներկայացնում էին Ավստիրայի հետազոտության և գիտության նախարարությունը, Գրացցի տեխնոլոգիական համալսարանը, Իտալիայի Տրենտոյի համալսարանը և Նորվեգիայի բուհերի ընկերակցությունը:
Միջոցառմանը մասնակցում էին նաև ԿԳՆ բարձրագույն և հետբուհական կրթության վարչության պետ Ռոբերտ Սուքիասյանը, ՀՊՃՀ ռեկտոր Արա Ավետիսյանը, Գավառի պետական համալսարանի ռեկտոր Ռուզաննա Հակոբյանը, ՀՀ այլ բուհերի և հասարակական կառույցների ներկայացուցիչներ:
Աշխատաժողովում ելույթներով հանդես եկան նաև Նորվեգիայի բուհերի ընկերակցության գլխավոր քարտուղար Օլա Սթեյվը, Ավստրիայի գիտության և հետազոտության հարցերի նախարարության բարձրագույն կրթության վարչության պետ Էլիզաբեթ Ֆրայսմութը, Ավստրիայի Գրացցի տեխնոլոգիական համալսարանի ֆինանսների, հաշվապահական հաշվառման և վերահսկման վարչության պետ Մանուելա Գրոսսը և Իտալիայի Տրենտոյի համալսարանի ֆինանսական վարչության պետ Ալեքս Պելլականին:
Փորձագետներից յուրաքանչյուրը ներկայացրեց ինքնավարության և ֆինանսավորման բարելավման ուղղությամբ իրենց երկրների և հաստատությունների անցած ճանապարհը:
Բանախոսներն իրենց երկրների համալսարաններում ներդրած բարեփոխումների համակարգի հաջողված օրինակներով ներկայացրին ինքնավարության և ֆինանսավորման գործընթացները:
EUA-ի կառավարման, ֆինանսավորման և հանրային քաղաքականության բաժնի վարիչ Թոմաս Էսթերմանը հանդես եկավ ծավալուն զեկույցով հայաստանյան բուհերի կողմից նախապես իրականացված հետազոտության հիման վրա՝ գնահատելով մեր երկրի բուհական համակարգի ինքնավարությունը կազմակերպչական, ֆինանսական, ակադեմիական և աշխատակազմի համալրման ոլորտում:
Ծրագրի հայաստանյան համակարգողն է ԵՊՀ-ն, գործընկերներն են ԿԳՆ-ն, ՀՊՃՀ-ն, ԳՊՀ-ն, ՀՀ պետական բուհերի ռեկտորների խորհուրդը:
Աղբյուրը` www.ysu.am
